FILAR I PODPORA PRAWDY - KAPŁANA PAWŁA FLORENSKIEGO - LIST DRUGI: WĄTPLIWOŚĆ
Całkowicie inną stronę podkreślał w pojęciu prawdy starożytny Grek. Prawda - mówił on - to ἀλήθεια. Czymże jednak jest ta ἀλήθεια? - Słowo ἀλήθε(ια)α lub w formie jońskiej ἀληθειη, jak i wywodzące się od niej: ἀληθής - prawdziwy, ἀληθεύω - odpowiadający prawdzie i inne, utworzono z negatywnej partykuły ἀ (ἀ privativum) i λήθος, doryckie λᾶθος. Natomiast ostatnie słowo, od √lādho, ma wspólny korzeń z czasownikiem λάθω, jońskie λήθω i λανθάνω - przechodzę, wymykam się, pozostaję niezauważony, pozostaję nieznany; w stronie czynnej ten czasownik nabiera znaczenia memoria labor, wypuszczam z pamięci, dla pamięci (to znaczy dla świadomości w ogóle), tracę, zapominam. W związku z ostatnim odcieniem korzenia λαθ stoją: λήθη, doryckie λάθα, λαθοσύνα, ληιμοσύνα, λῆστις - zapomnienie i zapominanie; ληθεδανός - zmuszający zapomnieć; λήθαργος - zapominający i, stąd, λήθαργος - wezwanie do snu, Schlafsucht, jako chęć pogrążenia się w stan zapomnienia i nieświadomości, i, dalej, nazwa patologicznego snu, letargu. Starożytne wyobrażenie o śmierci jako o przejściu do istnienia widmowego, prawie do samo-zapomnienia i nieświadomości, i, w każdym bądź razie, do zapomnienia wszystkiego, co ziemskie - to wyobrażenie jest symbolicznie zapieczętowane w obrazie picia przez cienie wody z podziemnej rzeki Zapomnienia, "Lete". Plastyczny obraz wody z Lete, τὸ Λήθης ὕδωρ tak samo jak cały szereg wyrażeń w rodzaju: μετὰ λήθης - w zapomnieniu; λήθην ἔχειν - zapomnieć, być zapomnialskim; ἐν λήθῃ τινὸς εἶναι - zapomnieć o czymś; λήθην τινὸς ποιεῖσθαι - oddać coś zapomnieniu; λημοσύναν θέσθαι - oddać coś zapomnieniu; λῆστιν ἴσχειν τι - zapominać coś i inne - wszystko to razem świadczy, że zapomnienie nie było dla rozumienia greckiego po prostu brakiem pamięci, a specjalnym aktem zlikwidowania części świadomości, wygaszeniem w świadomości części realności tego, co się zapomina - innymi słowy, nie brakiem pamięci, a mocą zapomnienia. Ta moc zapomnienia jest - mocą wszystko pożerającego czasu.Wszystko - płynie. Czas jest formą istnienia wszystkiego, co tylko jest, i powiedzieć: "istnieje" - znaczy powiedzieć: "w czasie", gdyż czas jest formą przepływu zjawisk. "Wszystko płynie i porusza się, i nic nie trwa: πάντα ῥεῖ καὶ κινεῖται, καὶ οὐδὲν μένει" - żalił się już Heraklit. Wszystko wymyka się ze świadomości, przepływa przez świadomość - jest zapominane. Czas-χρόνος wyprowadza zjawiska, ale, jak w jego mitologicznym obrazie, jako Κρόνος pożera swoje dzieci. Sama istota świadomości, życia, wszelkiej realności - w ich płynności, to znaczy w pewnym metafizycznym zapomnieniu. Najoryginalniejsza ze współczesnych filozofii - filozofia czasu Henri Bergsona - jest w całości zbudowana na tej niewątpliwej prawdzie, na idei realności czasu i jego mocy. Jednak nie bacząc na całą niewątpliwość tej ostatniej, mamy niezagłuszoną potrzebę tego, co nie zapomniano, co jest nie do zapomnienia, co "trwa μένει" w płynącym czasie. To niezapomnienie jest właśnie ἀ-λήθεια. Prawda, w rozumieniu Greka, jest ἀ-λήθεια, czyli czymś zdolnym do trwania w potoku zapomnienia, w potoku Lete świata zmysłowego - coś przezwyciężające świat, wiecznie trwające i niepłynące, coś wiecznie pamiętane. Prawda jest wieczną pamięcią jakiejś Świadomości, Prawda jest integralna, godna wiecznej pamięci i zdolna do niej.
On the Greek version of the New Testament - Robert Bellarmin
Two questions about the Greek version of the New Testament are wont to be debated. The first is about the author of this version. The second is about the authority and integrity of the same version. The first question is not very difficult. For, it is certain that the New Testament was written in Greek by the Apostles, either by the evangelists, whose names are given in the title of each book, or of the epistles, but with the exception of the Gospel of Matthew and that of Mark, and the letter to the Hebrews. But that Matthew wrote his Gospel in Hebrew is testified to by Irenaeus in book 3, chapter 1, by Athanasius in the synopsis, by Jerome in the preface of his commentary on Matthew, and on Hosea 11, and in his book on ecclesiastical authors on Matthew, and many others. Furthermore, Athanasius, in the place already cited, thinks that the Gospel of Matthew was translated into Greek by the Apostle James; but others think it was done by the Apostle John, and others attribute the translation to Matthew himself. But whoever it was, that translation was so accepted by the Church, as if the Gospel of Matthew had been written first in that language. Therefore we do not have great need for the Hebrew gospel which Munsterus published; nor do we need the one recently published by John Tilius, in which many things are lacking, many things are superfluous, and not a few also are known to have been changed; and God knows whether it was done to destroy faith in the Greek and Latin versions, namely, by the astuteness of the Jews, because of whose encouragement that gospel was produced. But the book of Mark was written in Latin in Rome by Mark himself, and then by him it was translated into Greek at Aquileia according to Adrian Finus in book 6, chapter 80, and book 8, chapter 62 of the Scourges of the Jews, and Peter Anthony Beuther followed Finus in annotations 8 and 9 on the sacred Scripture. Also in the life of St. Peter, which occupies the first place in the pontifical of Damasus, it is clearly indicated that the Gospel of Mark originally was written by Mark himself in Latin. Concerning the letter to the Hebrews, we have already discussed this and shown that this letter either was written in Greek by Paul himself, or certainly was translated by an apostolic man from Hebrew into Greek. Therefore, the whole Greek version of the New Testament has the Apostles and evangelists as its authors. Now concerning the authority, there cannot be any doubt but that the apostolic version has the greatest authority, unless perhaps it is established that it is corrupt. On this matter my thought is the same as what we said above about the Hebrew, namely, that the Greek codices in general are not corrupt; however, they are not absolutely pure sources, so that necessarily whatever disagrees with them should be corrected, as Calvin, Major and Kemnitius falsely think, and the other heretics of this time. Indeed it can easily be demonstrated that the Greek codices in general are not corrupt; for, although the heretics have tried to distort many things, still there were never lacking Catholics who detected their corruptions, and did not permit the sacred books to be corrupted. Marcion removed many things from the New Testament and changed them, as Tertullian testifies in book 5 against Marcion; but Epiphanius noted almost all of them in Heresies 42 and in our Greek codices they are present in their correct form. The Arians also removed from John 4:24 the words, God is Spirit, but St. Ambrose pointed this out in book 3, chapter 11 on the Holy Spirit, and all of our Greek codices have this reading. However, the words are not everywhere incorrupt, but at times some errors have crept in at least due to the negligence of the copyists, and it is not always safe to correct the Latin from the Greek. A few examples will make this clear. Certainly 1 Cor. 15:47 should read: The first man was from the earth, a man of dust; the second man is from heaven, as not only our Latin version has it, but also Calvin approves it in chapter 7 § 12 of his Institutes. But the Greeks uniformly read, The second man is the Lord from heaven, ό δεύτερος άνθρωπος Κύριος εξ ούρανός. It is clear from Tertullian in book 5 against Marcion that this distortion remained from the faults of the copyists based on the corruptions of Marcion. Moreover, in 1 Cor. 7:33 where we have: The married man is anxious about worldly affairs, how to please his wife, and his interests are divided. And the unmarried girl or virgin is anxious about the affairs ofthe Lord, etc. The Greek codices are very different, for they join the phrase “his interests are divided” with what follows in this way, μεμερισται ή γυνή και ή παρθένος, the wife and the virgin are divided. St. Jerome says in book 1 against Jovinian says that this reading does not come from the apostolic truth. In Rom. 12:11 where we read: Serve the Lord, the Greeks do not have Κυρίώ but καιρώ δουλεύοντες, that is serve the time. And it is certain that our reading is the true one, both from Jerome in his letter to Marcellas, which begins with the words After thefirst epistle; here he says, that in the corrected Greek codices we do not find καιρώ but Κυρίώ; then we find the same thing in Origen, Chrysostom, Theophylact, and other Greek Fathers, who have our reading, and they explained it in their commentaries. Finally, it is certain that in several Greek codices many parts of the true Scripture are missing, like the history of the adulteress in John 8, the last chapter of Mark, the beautiful testimony of the Trinity in John 4, and others that we have discussed above. It is also certain that some things can be found in all the Greek codices which are not parts of the divine Scripture, as in Matt. 6 where, to the Lord’s Prayer is added, For thine is the kingdom, and the power and the gloryforever; these words are not in the text, but it can be shown by two reasons that they were added by the Greeks. First, because Tertullian, Cyprian, Ambrose, Jerome and Augustine explain the Lord’s Prayer, but do not mention these words. Secondly, because the Greeks in their liturgy indeed recite these words, but they do not join them to the Lord’s Prayer.πίστις
pistis - Wierzyć, okazywać zaufaniePodstawowe znaczenie słowa pisteuō (G4100) to mieć wiarę, okazywać zaufanie, być mocno do czegoś przekonanym. Dziś wielu nauczycieli przekonuje, że wiara oznacza świadomą akceptację i naucza, że wszystko to, co ktoś musi zrobić, aby zostać zbawionym, polega na świadomym przyjęciu do umysłu paru faktów dotyczących Jezusa. Jeden ze znawców greki zwraca uwagę, że termin pisteuō dotyczy także posłuszeństwa: "Autor Listu do Hebrajczyków, w jedenastym rozdziale przekonuje adresatów, że wierzyć znaczy być posłusznym. [...] Apostoł Paweł w Rz 1,8 [i w] 1 Tes 1,8 (por. Rz 15,18.19 [2 Tes 1,7-8]) naucza tego samego. Mówi ponadto o posłuszeństwie wiary w Rz 1,5 [Rz 6,17; Rz 16,26], zob. też Rz 10,3; 2 Kor 9,13". Posłuszeństwo Bogu to niezbędny fundament dla zaufania (wiary). Skutki ich funkcjonowania we wnętrzu człowieka są głębokie i długotrwałe.
"Gdy ktoś ufa Bogu bez zastrzeżeń i wahań, to ten rodzaj wiary zmienia go wewnętrznie, co skutkuje konstruktywnymi działaniami i godnym zachowaniem. Każdy z bohaterów jedenastego rozdziału Listu do Hebrajczyków miał zaufanie do Boga, i ta wiara zawsze wydawała owoce w postaci zauważalnego działania. Noe nie mówił: "Dobrze, Bóg powiedział, że będzie padać, ale to mnie nie wzrusza i nie zmusza, aby cokolwiek z tym zrobić". Nie, Noe przez całe lata budował arkę. Był to efekt zaufania temu, co Bóg mu zapowiedział. Czy to, co zrobił Noe, było powodem jego zbawienia? Nie, to było jedynie dowodem jego zbawienia. Zależność ta nie jest przypadkowa. Bycie posłusznym Bogu oznacza uznanie Jego panowania i poddanie się Jego autorytetowi (uznanie Go za PANA). Słowo pisteuō jest czasownikiem, a więc zawsze wymaga działania i musi mieć swój obiekt zaufania.
Ewagriusz z Pontu
Logismoi - λογίσμοι| English | Greek lat. | Greek |
|---|---|---|
| Gluttony | Gastrimargia | γαστριμαργία |
| Sexual Lust | Porneia | πορνεία |
| Love of Money | Philargyria | φιλαργυρία |
| Sadness | Lypē | λυπέω |
| Anger | Orgē | ὀργή |
| Acedia | Akēdia | ἀκηδία |
| Vainglory | Kenodoxia | κενδοξία |
| Pride | Hyperēphania | ὑπερηφανία |
γαστριμαργία - w NT brak [Jest φάγος] jest w (ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ Δ 4 Machabejska)(εἰ ἄρα τῶν σωφροσύνης κωλυτικῶν παθῶν ὁ λογισμὸς φαίνεται ἐπικρατεῖν, γαστριμαργίας τε καὶ ἐπιθυμίας,)
πορνεία - Użyte w (Matthew 5:32, Mark 7:21, John 8:41, 1 Corinthians 5:1 (...) )In the New Testament, "porneia" is used to describe various forms of sexual immorality, including fornication, adultery, and other illicit sexual practices. It is often used in a broader sense to encompass any sexual activity outside the bounds of a biblically defined marriage between one man and one woman. The term is frequently associated with moral and spiritual unfaithfulness.
φιλαργυρία - Użyte w (1 Timothy 6:10)The term "philarguria" refers to an excessive or insatiable desire for wealth or material gain. It is often translated as "love of money" or "greed" in English.
λυπέω - Użyte w (Matthew 14:9, 2 Corinthians 2:2, Ephesians 4:30, (...) )The verb "lupeó" is used in the New Testament to express the act of causing grief or experiencing sorrow. It conveys a deep emotional pain or distress, often associated with loss, disappointment, or suffering. The term can refer to both physical and emotional anguish, and it is used to describe the sorrow of individuals as well as the grief caused by sin or disobedience.
ὀργή - Użyte w (Matthew 3:7, John 3:36, Ephesians 5:6 (...) )In the New Testament, "orgé" primarily refers to a settled and abiding condition of mind, often with a view to taking vengeance. It is used to describe both human and divine anger. Human anger can be sinful, but divine wrath is always just and righteous, reflecting God's holiness and justice.
ἀκηδία - Brak w NT Użyte w Septuagincie (Psa 119:28, Isa 61:3 (ἀκηδίας) ) Greek ἀκηδία, "negligence", ἀ- "lack of" -κηδία "care"In ancient Greece akēdía literally meant an inert state without pain or care.
κενδοξία - Użyte w (Philippians 2:3)From κενός (kenos, meaning "empty") and δόξα (doxa, meaning "glory" or "reputation") Kenodoxia refers to a state of pride or vanity that is based on an empty or false sense of glory. It denotes a self-centered ambition that seeks personal recognition and honor without substance or true merit.
ὑπερηφανία - Użyte w (Mark 7:22)In the New Testament, "huperéphania" refers to an attitude of pride or arrogance, often characterized by an inflated sense of self-importance and a disdain for others. It is considered a vice and is frequently associated with sinful behavior and attitudes that are contrary to the humility and servitude exemplified by Christ.
"Śmierć" Szczepana: Dzieje 7:60
A gdy padał na kolana, zawołał potężnym głosem: Panie! Nie poczytaj im tego za grzech! I gdy to powiedział, zasnął.A gdy osunął się na kolana, zawołał głośno: Panie, nie licz im tego grzechu! Po tych słowach skonał.
θεὶς δὲ τὰ γόνατα ἔκραξεν φωνῇ μεγάλῃ “Κύριε, μὴ στήσῃς αὐτοῖς ταύτην τὴν ἁμαρτίαν.” καὶ τοῦτο εἰπὼν ἐκοιμήθη.
In the New Testament, "koimaó" is often used metaphorically to describe death, particularly the death of believers. It conveys the idea of sleep as a temporary state, implying the hope of resurrection. This term reflects the early Christian belief in life after death and the resurrection of the body.
Efezjan 3:20
Temu zaś, który mocą działającą w nas może uczynić nieskończenie więcej, niż prosimy czy rozumiemy
Ponieważ On może uczynić wszystko, jest w stanie „uczynić nieskończenie więcej, niż to, o co prosimy czy nawet jesteśmy zdolni pomyśleć”. Swoją drogą „uczynić nieskończenie więcej” to szczególny zwrot. Składa się na niego bardzo rzadkie potrójne złożenie: hyperekperissu. Przedrostek hyper znaczy ponad, poza lub nad, przyimek główny ek oznacza z albo od, a rdzeń tego słowa – perissos to: nad i ponad, bardziej niż wystarczająco. Apostołowi Pawłowi nie dość było powiedzieć, że Bóg może zrobić więcej niż trzeba, orzekł, że Bóg może zrobić więcej ponad i poza to, co jest wystarczające. Niesamowite! Ale nawet i to Apostołowi nie wystarczyło, więc dodał przedrostek ponad (hyper). Cała fraza brzmi zatem: Bóg może nie tylko uczynić więcej, niż wystarczy, oraz więcej ponad i poza to, co wystarczy, ale także jeszcze więcej, ponad i poza to. Podsumujmy: Bóg może zrobić nieskończenie więcej, niż to, o co ktokolwiek z nas może prosić, a nawet pomyśleć, że mógłby poprosić.
Τῷ δὲ δυναμένῳ ὑπὲρ πάντα ποιῆσαι ὑπερεκπερισσοῦ ὧν αἰτούμεθα ἢ νοοῦμεν κατὰ τὴν δύναμιν τὴν ἐνεργουμένην ἐν ἡμῖν