Didache
Αλλα και περι τουτου δε ειρηται· Ιδρωσατω η ελεμοσυνη σου εις ταις χειρας σου μεχρις αν γνως τινι δως.
Ale i o tym zaś jest powiedziane: Niech spoci się w twoich rękach jałmużna, dopóki nie dowiesz się, komu masz ją dać.
Αλλα και περι τουτου δε ειρηται· Ιδρωσατω η ελεμοσυνη σου εις ταις χειρας σου μεχρις αν γνως τινι δως.Ale i o tym zaś jest powiedziane: Niech spoci się w twoich rękach jałmużna, dopóki nie dowiesz się, komu masz ją dać.
Barnaba
Ουτω, φησιν, οι θελοντες με ιδειν και αψασθαι μου της βασιλειας οφειλουσιν θλιβεντες και παθοντες λαβειν με.
Tak, mówi, ci, którzy pragną mnie ujrzeć i dosięgnąć mojego królestwa, powinni mnie przyjąć w ucisku i cierpieniu.
Ομοιως παλιν περι του σταυρου οριζει εν αλλω προφητη λεγοντι· Και τοτε ταυτα συντελεσθησεται; λεγει κυριος· Οταν ξυλον κλιθη και αναστη, και οταν εκ ξυλου αιμα σταξη. εχεις παλιν περι του σταυρου και του σταυρουσθαι μελλοντος.
I znowu mówi o krzyżu prorok: A kiedy te rzeczy się dopełnią? Pan mówi: Kiedy drzewo się pochyli i powstanie, i kiedy z drzewa popłynie krew. Masz tutaj ponownie wskazówkę o krzyżu i o Tym, który miał zostać ukrzyżowany.
Ουτω, φησιν, οι θελοντες με ιδειν και αψασθαι μου της βασιλειας οφειλουσιν θλιβεντες και παθοντες λαβειν με.Tak, mówi, ci, którzy pragną mnie ujrzeć i dosięgnąć mojego królestwa, powinni mnie przyjąć w ucisku i cierpieniu.
Ομοιως παλιν περι του σταυρου οριζει εν αλλω προφητη λεγοντι· Και τοτε ταυτα συντελεσθησεται; λεγει κυριος· Οταν ξυλον κλιθη και αναστη, και οταν εκ ξυλου αιμα σταξη. εχεις παλιν περι του σταυρου και του σταυρουσθαι μελλοντος.I znowu mówi o krzyżu prorok: A kiedy te rzeczy się dopełnią? Pan mówi: Kiedy drzewo się pochyli i powstanie, i kiedy z drzewa popłynie krew. Masz tutaj ponownie wskazówkę o krzyżu i o Tym, który miał zostać ukrzyżowany.
Justyn Męczennik
Εσονται σχισματα και αιρεσεις.
Będą schizmy i herezje.
Διο και ημετερος κυριος Ιησους Χριστος ειπεν· Εν οις αν υμας καταλαβω, ιν τουτοις και κρινω.
Dlatego nasz Pan Jezus Chrystus powiedział: W czym was zastanę, w tym was też osądzę.
Εσονται σχισματα και αιρεσεις.Będą schizmy i herezje.
Διο και ημετερος κυριος Ιησους Χριστος ειπεν· Εν οις αν υμας καταλαβω, ιν τουτοις και κρινω.Dlatego nasz Pan Jezus Chrystus powiedział: W czym was zastanę, w tym was też osądzę.
Ireneusz
Praedicta itaque benedictio ad tempora regni sine contradictione pertinet, quando regnabunt iusti surgentes a mortuis, quando et creatura renovata et liberata multitudinem fructificabit universae escae, ex rore caeli et ex fertilitate terrae, quemadmodum presbyteri meminerunt, qui Iohannem discipulum domini viderunt, audisse se ab eo, quemadmodum de temporibus illis docebat dominus et dicebat:
The blessing thus predicted pertains, without [fear of] contradiction, to the times of the kingdom, when the just, rising from the dead, will reign, when even the creation, renewed and liberated, will produce a multitude of foods of all kinds from the dew of heaven and the fertility of the earth, just as the elders who saw John the disciple of the Lord remembered that they had heard from him how the Lord would teach about those times and would say:
Venient dies in quibus vineae nascentur, singulae decem millia palmitum habentes, et in unoquoque palmite dena millia brachiorum, et in unoquoque brachio dena millia flagellorum, et in unoquoque flagello dena millia botruorum, et in unoquoque botro dena millia acinorum, et unumquodque acinum expressum dabit vigintiquinque metretas vini. Et cum eorum apprehenderit aliquis sanctorum botrum, alius clamabit botrus: Ego melior sum, me sume, per me dominum benedic. similiter et granum tritici decem millia spicarum generaturum, et unamquamque spicam habituram decem millia granorum, et unumquodque granum quinque bilibres similae clarae mundae; et reliqua autem poma et semina et herbam secundum congruentiam his consequentem, et omnia animalia his cibis utentia, quae a terra accipiuntur, pacifica et consentanea invicem fieri, subiecta hominibus cum omni subiectione.
The days will come in which vines will grow, each having ten thousand shoots, and on each shoot ten thousand branches, and on each branch ten thousand twigs, and on each twig ten thousand clusters, and in each cluster ten thousand grapes, and each grape, when pressed, will give twenty-five measures of wine. And, when one of those saints takes hold of a cluster, another cluster will clamor: I am better, take me, bless the Lord through me! Similarly a grain of wheat also will generate ten thousand heads, and each head will have ten thousand grains, and each grain five double pounds of clear and clean flour. And the remaining fruits and seeds and herbiage will follow through in congruence with these, and all the animals using these foods which are taken from the earth will in turn become peaceful and consenting, subject to men with every subjection.
Haec autem et Papias Iohannis auditor, Polycarpi autem contubernalis, vetus homo, per scripturam testimonium perhibit in quarto librorum suorum: sunt enim illi quinque libri conscripti. et adiecit dicens: Haec autem credibilia sunt credentibus. et Iuda, inquit, proditore non credente et interrogante: Quomodo ergo tales geniturae a domino perficientur? dixesse dominum: Videbunt qui venient in illa.
These things Papias too, who was a earwitness of John and companion of Polycarp, and an ancient man, wrote and testified in the fourth of his books. For there are five books written by him. And he adds, saying: But these things are believable by the believers. And, he says, Judas the traitor did not believe and asked: How therefore will such generations be brought to completion by the Lord? The Lord said: Those who come into those [times] will see.
Praedicta itaque benedictio ad tempora regni sine contradictione pertinet, quando regnabunt iusti surgentes a mortuis, quando et creatura renovata et liberata multitudinem fructificabit universae escae, ex rore caeli et ex fertilitate terrae, quemadmodum presbyteri meminerunt, qui Iohannem discipulum domini viderunt, audisse se ab eo, quemadmodum de temporibus illis docebat dominus et dicebat:The blessing thus predicted pertains, without [fear of] contradiction, to the times of the kingdom, when the just, rising from the dead, will reign, when even the creation, renewed and liberated, will produce a multitude of foods of all kinds from the dew of heaven and the fertility of the earth, just as the elders who saw John the disciple of the Lord remembered that they had heard from him how the Lord would teach about those times and would say:
Venient dies in quibus vineae nascentur, singulae decem millia palmitum habentes, et in unoquoque palmite dena millia brachiorum, et in unoquoque brachio dena millia flagellorum, et in unoquoque flagello dena millia botruorum, et in unoquoque botro dena millia acinorum, et unumquodque acinum expressum dabit vigintiquinque metretas vini. Et cum eorum apprehenderit aliquis sanctorum botrum, alius clamabit botrus: Ego melior sum, me sume, per me dominum benedic. similiter et granum tritici decem millia spicarum generaturum, et unamquamque spicam habituram decem millia granorum, et unumquodque granum quinque bilibres similae clarae mundae; et reliqua autem poma et semina et herbam secundum congruentiam his consequentem, et omnia animalia his cibis utentia, quae a terra accipiuntur, pacifica et consentanea invicem fieri, subiecta hominibus cum omni subiectione.The days will come in which vines will grow, each having ten thousand shoots, and on each shoot ten thousand branches, and on each branch ten thousand twigs, and on each twig ten thousand clusters, and in each cluster ten thousand grapes, and each grape, when pressed, will give twenty-five measures of wine. And, when one of those saints takes hold of a cluster, another cluster will clamor: I am better, take me, bless the Lord through me! Similarly a grain of wheat also will generate ten thousand heads, and each head will have ten thousand grains, and each grain five double pounds of clear and clean flour. And the remaining fruits and seeds and herbiage will follow through in congruence with these, and all the animals using these foods which are taken from the earth will in turn become peaceful and consenting, subject to men with every subjection.
Haec autem et Papias Iohannis auditor, Polycarpi autem contubernalis, vetus homo, per scripturam testimonium perhibit in quarto librorum suorum: sunt enim illi quinque libri conscripti. et adiecit dicens: Haec autem credibilia sunt credentibus. et Iuda, inquit, proditore non credente et interrogante: Quomodo ergo tales geniturae a domino perficientur? dixesse dominum: Videbunt qui venient in illa.These things Papias too, who was a earwitness of John and companion of Polycarp, and an ancient man, wrote and testified in the fourth of his books. For there are five books written by him. And he adds, saying: But these things are believable by the believers. And, he says, Judas the traitor did not believe and asked: How therefore will such generations be brought to completion by the Lord? The Lord said: Those who come into those [times] will see.
Klemens z Aleksandrii
Δια τουτο λεγει ο σωτηρ· Σωζου συ και η ψυχη σου.
Z tego powodu mówi Zbawiciel: Zbaw siebie i swoją duszę.
Ειδες, γαρ φησι, τον αδελφον σου; ειδες τον θεον σου.
Bo mówi: Widziałeś swojego brata? Widziałeś swojego Boga.
Αιτεισθε γαρ φησι τα μεγαλα και τα μικρα υμιν προστεθησεται.
Bo mówi: Proście o wielkie rzeczy, a małe rzeczy zostaną wam dodane.
Εικοτως αρα και η γραφη τοιουτους ημας διαλεκτικους ουτως εθελουσα γενεσθαι παραινει· Γινεσθε δε δοκιμοι τραπεζιται, τα μεν αποδοκιμαζοντες, το δε καλον κατεχοντες.
Nie bez powodu Pismo zachęca nas, pragnąc, abyśmy stali się tego rodzaju dialektykami: Bądźcie jednak zatwierdzonymi bankierami, odrzucając to, co złe, a przyjmując to, co dobre.
Και παλιν ο κυριος φησιν· Ο γημας μη εκβαλλετω και ο μη γαμησας μη γαμειτω· ο κατα προθεσιν ευνουχιας ομολογησας μη γημαι, αγαμος διαμενετω.
A ponownie Pan mówi: Niech ten, który się ożenił, nie będzie wyrzucany, a ten, który się nie ożenił, niech się nie żeni. Kto wyznał, że nie będzie się żenić zgodnie ze swoją decyzją eunucha, niech pozostanie nieżonaty.
Ναι, μην και περι αγαπης· Αγαπη, φησι, καλυπτει πληθος αμαρτιων.
Tak, zaprawdę, także o miłości mówi: Miłość zakrywa wiele grzechów.
Μυστηριον εμον εμοι και τοις υιοις του οικου μου.
Misteria moje są dla mnie i dla synów mojego domu.
Και ο κυριος· Εξελθετε, ειπεν, εκ των δεσμων οι θελοντες.
A Pan powiedział: Wyjdźcie, którzy chcecie, z waszych więzów.
Δια τουτο λεγει ο σωτηρ· Σωζου συ και η ψυχη σου.Z tego powodu mówi Zbawiciel: Zbaw siebie i swoją duszę.
Ειδες, γαρ φησι, τον αδελφον σου; ειδες τον θεον σου.Bo mówi: Widziałeś swojego brata? Widziałeś swojego Boga.
Αιτεισθε γαρ φησι τα μεγαλα και τα μικρα υμιν προστεθησεται.Bo mówi: Proście o wielkie rzeczy, a małe rzeczy zostaną wam dodane.
Εικοτως αρα και η γραφη τοιουτους ημας διαλεκτικους ουτως εθελουσα γενεσθαι παραινει· Γινεσθε δε δοκιμοι τραπεζιται, τα μεν αποδοκιμαζοντες, το δε καλον κατεχοντες.Nie bez powodu Pismo zachęca nas, pragnąc, abyśmy stali się tego rodzaju dialektykami: Bądźcie jednak zatwierdzonymi bankierami, odrzucając to, co złe, a przyjmując to, co dobre.
Και παλιν ο κυριος φησιν· Ο γημας μη εκβαλλετω και ο μη γαμησας μη γαμειτω· ο κατα προθεσιν ευνουχιας ομολογησας μη γημαι, αγαμος διαμενετω.A ponownie Pan mówi: Niech ten, który się ożenił, nie będzie wyrzucany, a ten, który się nie ożenił, niech się nie żeni. Kto wyznał, że nie będzie się żenić zgodnie ze swoją decyzją eunucha, niech pozostanie nieżonaty.
Ναι, μην και περι αγαπης· Αγαπη, φησι, καλυπτει πληθος αμαρτιων.Tak, zaprawdę, także o miłości mówi: Miłość zakrywa wiele grzechów.
Μυστηριον εμον εμοι και τοις υιοις του οικου μου.Misteria moje są dla mnie i dla synów mojego domu.
Και ο κυριος· Εξελθετε, ειπεν, εκ των δεσμων οι θελοντες.A Pan powiedział: Wyjdźcie, którzy chcecie, z waszych więzów.
Tertulian
Neminem intentatum regna coelestia consecuturum.
Nikt, kto nie przeszedł przez pokusę, nie dostąpi królestwa niebieskiego.
Neminem intentatum regna coelestia consecuturum.Nikt, kto nie przeszedł przez pokusę, nie dostąpi królestwa niebieskiego.
Pseudo-Klemens
Ο κυριος ημων Ιησους Χριστος, ο υιος του θεου, εφη· Τα αγαθα ελθειν δει, μακαριος δε, φησιν, δι ου ερχεται.
Nasz Pan Jezus Chrystus, Syn Boży, powiedział: Dobre rzeczy muszą przyjść, a błogosławiony jest ten, mówi, przez którego one przychodzą.
Και ο Πετρος· Μεμνημεθα του κυριου ημων και διδασκαλου, ως εντελλομενος ειπεν ημιν· Τα μυστηρια εμοι και τοις υιοις του οικου μου φυλαξατε.
A Piotr powiedział: Pamiętamy naszego Pana i Nauczyciela, jak nam nakazał, mówiąc: Strzeżcie misteriów dla mnie i dla synów mojego domu.
Ο κυριος ημων Ιησους Χριστος, ο υιος του θεου, εφη· Τα αγαθα ελθειν δει, μακαριος δε, φησιν, δι ου ερχεται.Nasz Pan Jezus Chrystus, Syn Boży, powiedział: Dobre rzeczy muszą przyjść, a błogosławiony jest ten, mówi, przez którego one przychodzą.
Και ο Πετρος· Μεμνημεθα του κυριου ημων και διδασκαλου, ως εντελλομενος ειπεν ημιν· Τα μυστηρια εμοι και τοις υιοις του οικου μου φυλαξατε.A Piotr powiedział: Pamiętamy naszego Pana i Nauczyciela, jak nam nakazał, mówiąc: Strzeżcie misteriów dla mnie i dla synów mojego domu.
Rozporządzenie Kościoła Apostolskiego
Μαρθα ειπεν δια Μαριαμ οτι ειδεν αυτην μειδιωσαν· Μαρια ειπεν· Ουκετι εγελασα· προελεγε γαρ υμιν οτε εδιδασκεν οτι το ασθενεις δια του ισχυρου σωθησεται.
Marta powiedziała o Marii, że widziała ją uśmiechającą się. Maria odrzekła: Wcale się nie śmiałam, bo mówił wam, gdy nauczał, że słaby zostanie zbawiony przez mocnego.
Μαρθα ειπεν δια Μαριαμ οτι ειδεν αυτην μειδιωσαν· Μαρια ειπεν· Ουκετι εγελασα· προελεγε γαρ υμιν οτε εδιδασκεν οτι το ασθενεις δια του ισχυρου σωθησεται.Marta powiedziała o Marii, że widziała ją uśmiechającą się. Maria odrzekła: Wcale się nie śmiałam, bo mówił wam, gdy nauczał, że słaby zostanie zbawiony przez mocnego.
Hipolit
Του ουν κυριου διηγουμενου τοις μαθηταις περι της μελλουσης των αγιων βασιλειας ως ειη ενδοξος και θαυμαστη, καταπλαγεις ο Ιουδας επι τοις λεγομενοις εφη· Και τις αρα οψεται ταυτα; ο δε κυριος εφη· Ταυτα οψονται οι αξιοι γενομενοι.
A gdy Pan opowiadał uczniom o nadchodzącym królestwie świętych, które będzie chwalebne i cudowne, zdumiony tym, co zostało powiedziane, Judasz powiedział: Kto więc zobaczy te rzeczy? Pan odpowiedział: Ci, którzy stali się godni.
Του ουν κυριου διηγουμενου τοις μαθηταις περι της μελλουσης των αγιων βασιλειας ως ειη ενδοξος και θαυμαστη, καταπλαγεις ο Ιουδας επι τοις λεγομενοις εφη· Και τις αρα οψεται ταυτα; ο δε κυριος εφη· Ταυτα οψονται οι αξιοι γενομενοι.A gdy Pan opowiadał uczniom o nadchodzącym królestwie świętych, które będzie chwalebne i cudowne, zdumiony tym, co zostało powiedziane, Judasz powiedział: Kto więc zobaczy te rzeczy? Pan odpowiedział: Ci, którzy stali się godni.
Orygenes
Scriptum est in evangelio quodam, quod dicitur secundum Hebraeos, si tamen placet suscipere illud, non ad auctoritatem sed ad manifestationem propositae quaestionis: Dixit, inquit, ad eum alter divitum: Magister, quid bonum faciens vivam? dixit ei: Homo, leges et prophetas fac. respondit ad eum: Feci. dixit ei: Vade vende omnia quae possides et divide pauperibus, en veni, sequere me.
It is written in a certain gospel, which is called according to the Hebrews, if yet it pleases one to accept it, not as an authority, but as a manifestation of the proposed question: The second of the rich men said unto him: Master, what good thing can I do and live? He said unto him: O man, do that which is in the law and the prophets. He answered him: I have kept them. He said unto him: Go, sell all that you own and distribute it to the poor, and come, follow me.
Coepit autem dives scalpere caput suum et non placuit ei. et dixit ad eumdominus: Quomodo dicis: Legem feci et prophetas? quoniam scriptum est in lege: Diliges proximum tuum sicut te ipsum. et ecce, multi fratres tui filii Abrahae amicti sunt stercore, morientes prae fame, et domus tua plena est multis bonis, et non egreditur omnino aliquid ex ea ad eos.
But the rich man began to scratch his head, and it pleased him not. And the Lord said unto him: How can you say: I have kept the law and the prophets? For it is written in the law: You shall love your neighbor as yourself. And behold, many of your brethren, sons of Abraham, are clad in filth, dying of hunger, and your house is full of many good things, and nothing at all goes out of it unto them.
Et conversus dixit Simoni, discipulo suo sedenti apud se: Simon, fili Ioanne, facilius est camelum intrare per foramen acus quam divitem in regnum caelorum.
And he turned and said unto Simon his disciple, who was sitting by him: Simon, son of Jonah, it is easier for a camel to enter in by the eye of a needle than for a rich man to enter into the kingdom of heaven.
Qui iuxta me est iuxta ignem est. Qui longe est a me longe est a regno.
He that is near me is near the fire. He that is far from me is far from the kingdom.
Και Ιησους γουν φησιν· Δια τους ασθενουντας ησθενουν και δια τους πεινωντας επεινων και δια τους δειψωντας εδιψων.
And Jesus indeed says: On account of the sick I was sick and on account of the hungry I was hungry and on account of the thirsty I was thirsty.
Και εν τω ευαγγελιω αναγεγραπται· Και αποστελλει η σοφια τα τεκνα αυτης.
And in the gospel it is written: And wisdom sends out her children.
Scriptum est in evangelio quodam, quod dicitur secundum Hebraeos, si tamen placet suscipere illud, non ad auctoritatem sed ad manifestationem propositae quaestionis: Dixit, inquit, ad eum alter divitum: Magister, quid bonum faciens vivam? dixit ei: Homo, leges et prophetas fac. respondit ad eum: Feci. dixit ei: Vade vende omnia quae possides et divide pauperibus, en veni, sequere me.It is written in a certain gospel, which is called according to the Hebrews, if yet it pleases one to accept it, not as an authority, but as a manifestation of the proposed question: The second of the rich men said unto him: Master, what good thing can I do and live? He said unto him: O man, do that which is in the law and the prophets. He answered him: I have kept them. He said unto him: Go, sell all that you own and distribute it to the poor, and come, follow me.
Coepit autem dives scalpere caput suum et non placuit ei. et dixit ad eumdominus: Quomodo dicis: Legem feci et prophetas? quoniam scriptum est in lege: Diliges proximum tuum sicut te ipsum. et ecce, multi fratres tui filii Abrahae amicti sunt stercore, morientes prae fame, et domus tua plena est multis bonis, et non egreditur omnino aliquid ex ea ad eos.But the rich man began to scratch his head, and it pleased him not. And the Lord said unto him: How can you say: I have kept the law and the prophets? For it is written in the law: You shall love your neighbor as yourself. And behold, many of your brethren, sons of Abraham, are clad in filth, dying of hunger, and your house is full of many good things, and nothing at all goes out of it unto them.
Et conversus dixit Simoni, discipulo suo sedenti apud se: Simon, fili Ioanne, facilius est camelum intrare per foramen acus quam divitem in regnum caelorum.And he turned and said unto Simon his disciple, who was sitting by him: Simon, son of Jonah, it is easier for a camel to enter in by the eye of a needle than for a rich man to enter into the kingdom of heaven.
Qui iuxta me est iuxta ignem est. Qui longe est a me longe est a regno.He that is near me is near the fire. He that is far from me is far from the kingdom.
Και Ιησους γουν φησιν· Δια τους ασθενουντας ησθενουν και δια τους πεινωντας επεινων και δια τους δειψωντας εδιψων.And Jesus indeed says: On account of the sick I was sick and on account of the hungry I was hungry and on account of the thirsty I was thirsty.
Και εν τω ευαγγελιω αναγεγραπται· Και αποστελλει η σοφια τα τεκνα αυτης.And in the gospel it is written: And wisdom sends out her children.
Dydym Ślepy
Διο φησιν ο σωτηρ· Ο εγγυς μου, εγγυς του πυρος· ο δε μακραν απ εμου, μακραν απο της βασιλειας.
Dlatego Zbawiciel mówi: Kto jest blisko mnie, jest blisko ognia. A kto jest daleko ode mnie, jest daleko od królestwa.
Διο φησιν ο σωτηρ· Ο εγγυς μου, εγγυς του πυρος· ο δε μακραν απ εμου, μακραν απο της βασιλειας.Dlatego Zbawiciel mówi: Kto jest blisko mnie, jest blisko ognia. A kto jest daleko ode mnie, jest daleko od królestwa.
Euzebiusz
Egbe li shappire; shappire hanon dihab li ab debashemayya.
Eligo mihi quae mihi placent; placent mihi quae mihi dat pater meus in caelis.
Wybieram tych, którzy mi się podobają; podobają mi się ci, których daje mi mój Ojciec w niebie.
Egbe li shappire; shappire hanon dihab li ab debashemayya.
Eligo mihi quae mihi placent; placent mihi quae mihi dat pater meus in caelis.Wybieram tych, którzy mi się podobają; podobają mi się ci, których daje mi mój Ojciec w niebie.
Epifaniusz
Δια τουτο λεγει· Ο λαλων εν τοις προφηταις, ιδου, παρειμι.
Dlatego mówi: Ten, który przemawia przez proroków, oto, jestem.
Δια τουτο λεγει· Ο λαλων εν τοις προφηταις, ιδου, παρειμι.Dlatego mówi: Ten, który przemawia przez proroków, oto, jestem.
Didascalia
Λεγει γαρ η γραφη· Ανηρ αδοκιμος απειραστος.
Powiada Pismo: Człowiek niepróbowany jest tym, który nie był kuszony.
Λεγει γαρ η γραφη· Ανηρ αδοκιμος απειραστος.Powiada Pismo: Człowiek niepróbowany jest tym, który nie był kuszony.
Makary
Λοιπον ο κυριος ελεγεν αυτοις· Τι θαυμαζετε τα σημεια; κληρονομιαν μεγαλην διδωμι υμιν ην ουκ εχει ο κοσμος ολος.
Zatem Pan mówił do nich: Dlaczego dziwicie się znakami? Daję wam wielkie dziedzictwo, którego nie ma cały świat.
Λοιπον ο κυριος ελεγεν αυτοις· Τι θαυμαζετε τα σημεια; κληρονομιαν μεγαλην διδωμι υμιν ην ουκ εχει ο κοσμος ολος.Zatem Pan mówił do nich: Dlaczego dziwicie się znakami? Daję wam wielkie dziedzictwo, którego nie ma cały świat.
Kanony Apostolskie
Ει τις μεταλαβη το σωμα του κυριου και λουσεται, επικαταρατος εσται, καθως ειπεν ο κυριος.
Jeśli ktoś spożywa Ciało Pana i się kąpie, będzie przeklęty, jak powiedział Pan.
Ει τις μεταλαβη το σωμα του κυριου και λουσεται, επικαταρατος εσται, καθως ειπεν ο κυριος.Jeśli ktoś spożywa Ciało Pana i się kąpie, będzie przeklęty, jak powiedział Pan.
Papirus Oxyrhynchus
[Ο σημερον ω]ν μακραν αυριον [εγγυς υμων γ]ενησεται.
On dziś daleki, jutro bliski będzie.
[Ο σημερον ω]ν μακραν αυριον [εγγυς υμων γ]ενησεται.On dziś daleki, jutro bliski będzie.